Edukacja

Zdrowie piersi u młodych kobiet

Raka piersi zwykle kojarzymy jako chorobę występującą u kobiet powyżej 50. roku życia; nie jest to błędne skojarzenie, bo rzeczywiście, zdecydowana większość nowotworów piersi występuje po 40. roku życia. Niestety, ok. 5% wszystkich chorych na raka piersi stanowią kobiety poniżej 40. roku życia. Kwestia profilaktyki nowotworów piersi u młodych kobiet wydaje się być dosyć zagadkowa; w tym artykule postaramy się wyjaśnić jak należy postępować, aby zachować zdrowe piersi w młodym wieku.

Młode pacjentki można podzielić na te, u których ryzyko rozwoju raka piersi jest przeciętne (tzw. ryzyko populacyjne) lub u których to ryzyko jest podwyższone. Określenie ryzyka zachorowania determinuje jaką strategię profilaktyczną obierze lekarz.

W obu grupach młodych pacjentek bardzo rzadko wykonuje się badanie mammograficzne, które w przypadku pań po 50. roku życia stanowi podstawowe narzędzie do profilaktyki raka piersi. Wynika to z wysokiej zawartości tkanki gruczołowej w piersiach u młodych pań, w której trudniej jest znaleźć nieprawidłowości niż w tkance tłuszczowej, która przeważa w piersiach starszych kobiet. U młodych kobiet, najważniejszym badaniem obrazowym stosowanym w diagnostyce zmian jest badanie ultrasonograficzne, które świetnie uwidacznia ewentualne patologie w tkance gruczołowej piersi.

U pacjentek z ryzykiem populacyjnym, zdrowych i bez jakichkolwiek zmian w obrębie piersi (zarówno miąższu gruczołu, jak i brodawki czy skóry), nie ma ministerialnych rekomendacji co do badań profilaktycznych. Specjaliści z zespołu Ośrodka Profilaktyki i Epidemiologii Nowotworów zalecają jednak regularne badania USG wraz z badaniem klinicznym u onkologa co 2 lata, po ukończeniu 18. roku życia. Po 40. roku życia, pacjentka może zacząć badać piersi w mammografii lub tomosyntezie, jeżeli lekarz prowadzący uzna wprowadzenie danej metody za wskazane u pacjentki. Po 50. roku życia, kobiety zostają automatycznie włączone do programu profilaktycznego, w ramach którego wykonywane są bezpłatne badania mammograficzne co 2 lata do 69. roku życia.

Oczywiście, jeżeli w piersi wystąpi jakaś nieprawidłowość w trakcie badań profilaktycznych, schemat obserwacji piersi najprawdopodobniej się zmieni. Zależy to od tego jaki typ zmiany lekarz znajdzie w piersiach; niektóre ze zmian można już na podstawie obrazu w USG zakwalifikować jako łagodne, które można zostawić bez obserwacji (np. torbiele), inne, o mniej pewnym charakterze, obserwuje się w odpowiednich interwałach czasowych (np. co 6 lub 12 mies.) albo poddaje się biopsji, w celu upewnienia się co do charakteru zaburzenia. Odpowiedni schemat postępowania jest zawsze dobierany do problemu pacjentki przez onkologa i radiologa.

Pacjentki, których ryzyko wystąpienia raka piersi jest wyższe ze względu na stwierdzone mutacje genetyczne (np. w genach BRCA) lub obciążenie rodzinne, zostają włączone do specjalnego programu profilaktycznego, w ramach którego wykonywane są USG co 6 miesięcy i rezonans magnetyczny piersi co roku. Takie panie są również pod stałą opieką onkologa i poradni genetycznej.

Niezależnie od tego, czy pacjentka ma podwyższone ryzyko zachorowania, wszystkie młode kobiety powinny wykonywać comiesięczne samobadanie piersi. Najlepiej wykonywać je między 5. a 10. dniem cyklu miesiączkowego. O samej technice samobadania pisaliśmy w tym artykule:Jak wykonać samobadanie piersi?.

Należy pamiętać, że również w czasie ciąży i karmienia piersią można wykonywać USG, a jest to szczególnie wskazane, jeśli wystąpią u pacjentki niepokojące objawy (guzek, zmiany skórne itp.). Piersi badane w takim momencie wyglądają na USG inaczej, ponieważ są w trakcie przebudowy mającej ułatwić produkcję mleka, jednak nie przeszkadza to w diagnozowaniu. Badanie nie jest szkodliwe dla płodu i nie zmienia jakości pokarmu.

Rak piersi może niestety wystąpić w każdym wieku, nie tylko po 50. roku życia. Dlatego tak ważne jest wyrabianie w sobie dobrych nawyków profilaktyki chorób piersi jak najwcześniej się da, co pomoże w zachowaniu zdrowia piersi przez lata.