Choroby piersi u mężczyzn

Patologie dotyczące piersi kojarzą nam się głównie z kobietami i szczerze mówiąc, nic w tym dziwnego. Zaledwie 1% zachorowań na raka piersi dotyczy mężczyzn, a wiele innych schorzeń gruczołu piersiowego w ogóle nie występuje wśród męskiej populacji. Istotnym problemem dotyczącym raka piersi u mężczyzn jest fakt, że wykrywane są one często bardzo późno, co skutkuje gorszymi wynikami leczenia. To późne wykrycie wynika między innymi ze wstydu i niewiedzy. Z tego względu, w tym artykule chcielibyśmy przybliżyć choroby piersi (również nowotworowe), które mogą występować u mężczyzn.

Męska pierś z punktu widzenia anatomicznego różni się od piersi kobiecej. U kobiet, pierś składa się z tkanki tłuszczowej i tkanki gruczołowej, tworzącej przewody i zraziki, które pozwalają na karmienie piersią. U mężczyzn pierś składa się głównie z tkanki tłuszczowej, a tkanka gruczołowa może koncentrować się w formie kilku niewielkich przewodów pod brodawką sutkową. W męskiej piersi tkanka gruczołowa nie jest tak rozwinięta i zorganizowana jak w piersi kobiecej. To głównie z tych anatomicznych powodów liczba przypadków raka piersi u mężczyzn jest tak niska; nowotwory piersi powstają głównie w tkance gruczołowej, której jest niewiele w piersi męskiej.

Najczęściej występującym schorzeniem dotykającym męskich piersi jest ginekomastia, która dotyka ponad 50% mężczyzn na świecie. Ginekomastia to powiększenie piersi (jedno lub obustronne) wynikające z nadmiernego rozwoju tkanki łącznej i gruczołowej; nadmierny rozwój tkanki gruczołowej wiąże się z podwyższonym stosunkiem estrogenów do testosteronu. Ginekomastia nie musi zawsze być objawem patologicznym; powiększenie piersi może być fizjologiczne u niemowlaków, chłopców w okresie dojrzewania i u pacjentów w wieku podeszłym.

Przyczyny ginekomastii mogą być rozmaite, jednak ustalenie jej źródła jest istotne dla leczenia. Czynnikami mogącymi wywołać ginekomastię są m.in.: nadczynność tarczycy, przewlekła niewydolność nerek, marskość wątroby, nowotwory (np. rak jądra, nowotwory nadnercza czy przysadki), przyjmowane leki i substancje (np. spironolakton, sterydy anaboliczne, leki antyandrogenne, marihuana czy alkohol) oraz otyłość. Leczenie ginekomastii opiera się przede wszystkim na leczeniu pierwotnej przyczyny powstania takiego stanu. Ponadto, w niektórych przypadkach można spróbować leczenia chirurgicznego.

Inne, łagodne choroby mogące wystąpić w męskich piersiach to m.in. rzekomonaczyniakowy rozrost zrębu piersi (z ang. PASH), naczyniaki, tłuszczaki, torbiele czy brodawczaki. Większość z tych zmian będzie objawiać się jako wyczuwalny guzek, natomiast w przypadku brodawczaków występować może także wyciek z brodawki.

Jak pisaliśmy, niestety wśród mężczyzn zdarzają się przypadki raka piersi. Prawdopodobieństwo zachorowania na raka piersi dla mężczyzny wynosi 1 na 1000, natomiast u kobiet ten stosunek wynosi 1 na 8. Problemem jest jednak to, że zwykle mężczyźni są diagnozowani na znacznie bardziej zaawansowanym stadium choroby niż większość kobiet. Pani mogą korzystać ze screeningowej mammografii, a panowie nie mają takiej możliwości; profilaktyczna mammografia przysługuje jednak mężczyznom obciążonym genetycznie, np. z mutacjami w genach BRCA1 lub 2.

Czynniki ryzyka raka piersi u mężczyzn obejmują m.in.: starszy wiek, rodzinną historię zachorowań na raka piersi oraz mutacje genetyczne (m.in. BRCA1, BRCA2, CHEK2, PALB2), wysoki poziom estrogenów czy przebytą radioterapię w okolicach klatki piersiowej (np. z powodu chłoniaka).

Rak piersi u mężczyzny objawia się w gruncie rzeczy tak samo jak u kobiet. Może wystąpić wyczuwalny, twardy i nieprzesuwalny guzek (najczęściej bezpośrednio pod lub w okolicy brodawki sutkowej), a ponadto pojawić się mogą: powiększenie piersi, powiększenie węzłów chłonnych pachowych, zmiany w wyglądzie brodawki sutkowej (wciągnięcie, zaczerwienienie etc.), zmiany na skórze piersi (zgrubieniem wysypka, wgłębienia przypominające skórkę pomarańczy) i inne.

W diagnostyce zmian piersi u mężczyzn stosowane są te same metody co u kobiet: badanie palpacyjne, USG, mammografia czy biopsja. Najczęściej u mężczyzn występuje inwazyjny rak przewodowy (tzw. NST, z ang, no special type), tak jak u kobiet. Leczenie nowotworów piersi u mężczyzn również przypomina to stosowane u kobiet; może obejmować chirurgię, radioterapię, chemioterapię czy hormonoterapię, zależnie od zaawansowania i rodzaju wykrytego nowotworu. Ponadto, u każdego mężczyzny z diagnozą nowotworu piersi powinno zostać zaproponowane badanie genetyczne w kierunku mutacji zwiększających ryzyko zachorowania na raka piersi, np. w genach BRCA1 i 2.

Ze względu na brak screeningu, każdy mężczyzna, który zauważy u siebie niepokojące objawy ze strony piersi powinien zgłosić to lekarzowi, aby rozpocząć proces diagnostyczny. Zaleca się, aby mężczyźni (tak jak kobiety) badali swoje piersi, aby nabrać większej świadomości co do ich budowy. Choć problemy związane z piersiami mogą być wstydliwe dla mężczyzn, to zachęcamy do odwiedzenia lekarza w przypadku wszelkich wątpliwości; lekarz chce po pierwsze pomóc pacjentowi z jego problemem zdrowotnym, bez względu na jego lokalizację, co powinien zrobić bez oceniania i zawstydzania chorego.