Rak szyjki macicy bezpośrednio związany jest z przetrwałą infekcją wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Ten wirus jest przekazywany na drodze kontaktu śluzówek (skin-to-skin contact), a więc m.in. przez kontakty seksualne. Jak można zapobiegać zakażeniu HPV w zakresie swojego życia seksualnego? Odpowiadamy w tym artykule.
Wirus HPV jest jednym z najbardziej rozprzestrzenionych patogenów na świecie; część naukowców uważa, że jest on spotykany częściej niż wirus grypy. Według szacunków, około 80% ludzi aktywnych seksualnie będzie choć raz zakażonych wirusem HPV przed 45 rokiem życia. Pozytywną informacją jest fakt, że w ciągu 2 lat około 90% przypadków genitalnego zakażenia HPV ulega samowyleczeniu. Oczywiście, zapobieganie zakażeniu jest niezwykle istotne, szczególnie, że na samego wirusa nie ma jeszcze leku; leczyć można jedynie stany przedrakowe szyjki macicy i sam nowotwór.
Zapobieganie zakażeniu opisuje się jako bezpieczne zachowania seksualne. Co to znaczy? Lekarze podkreślają, że istotnym czynnikiem ryzyka zachorowania na raka szyjki macicy jest liczba partnerów seksualnych; im jest ich więcej, tym wyższe są szanse na zachorowanie. Ponadto, wczesne rozpoczęcie współżycia również zwiększa ryzyko infekcji wirusem HPV, a co za tym idzie, zwiększa ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy. Te czynniki nie dla wszystkich są jednak możliwe do modyfikacji; nie można cofnąć się w czasie i zmienić liczbę poprzednich partnerów seksualnych czy wieku inicjacji.
Są jednak inne zachowania, które mogą nas uchronić przed zakażeniem HPV. Jednym z najważniejszych jest stosowanie prezerwatyw. Nie zapewniają one 100% ochrony, ale przy właściwym i regularnym używaniu mogą zapobiec do 70% przypadków zakażeń HPV. Ponadto, zapobiegają one zakażeniom innymi wirusami czy bakteriami przenoszonymi drogą płciową, np. HIV, chlamydią, kiłą, rzeżączką etc.. Jest to o tyle ważne, że pacjenci z chorobami przenoszonymi drogą płciową mają wyższe ryzyko zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego. Należy pamiętać, że użycie prezerwatywy dotyczy nie tylko penetracji pochwowej, ale również stosunków analnych czy oralnych, ponieważ HPV można zarazić się również na drodze tych stosunków, co także może skończyć się zachorowaniem na nowotwór, np. odbytu, penisa czy głowy i szyi.
Poza używaniem prezerwatyw, warto pomyśleć o regularnym badaniu się w kierunku HPV i innych chorób przenoszonych drogą płciową, a ponadto nie zapominać o regularnej cytologii i wizytach u ginekologa. Do regularnych badań dobrze jest namówić partnera/partnerkę, aby być pewnym co do swojego zdrowia w zakresie strefy seksualnej. Pamiętajmy, że uprawianie seksu przez dłuższy czas z jedną osobą nie jest gwarantem braku zakażenia HPV czy niemożnością zachorowania na nowotwór szyjki macicy; nie zawsze wiemy, czy nasi poprzedni partnerzy lub partnerzy osoby, z którą aktualnie współżyjemy nie byli zakażeni wirusem, dlatego tak ważne jest regularne badanie się.
Kolejnym elementem, który zdecydowanie zmniejsza ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy są szczepienia przeciwko HPV. Zgodnie z komunikatem Głównego Inspektora Sanitarnego, szczepienia przeciwko HPV są zalecane głównie dla osób przed inicjacją seksualną. Amerykańska agencja rządowa CDC (ang. Centers for Disease Control and Prevention; Centra Kontroli i Zapobiegania Chorobom) rekomenduje szczepienie wszystkich osób przed 26 r.ż., a po ukończeniu tego wieku w uzasadnionych przypadkach. W Polsce szczepienie przeciwko HPV jest refundowane w ramach specjalnych programów samorządowych (więcej informacji pod adresem: https://szczepienia.pzh.gov.pl/faq/gdzie-realizowane-sa-samorzadowe-programy-szczepien-przeciw-hpv/)
Pamiętajmy, że rak szyjki macicy przez długi czas nie daje żadnych objawów, dlatego tak ważna jest profilaktyka i regularne badania. Seks jest istotnym elementem relacji międzyludzkich, dlatego ważne jest, aby uprawiać go w sposób bezpieczny, biorąc pod uwagę możliwe implikacje dla naszego zdrowia.