Rak i stany przedrakowe szyjki macicy w ciąży- profilaktyka i diagnostyka

Ciąża to czas wzmożonego dbania o swoje zdrowie. W tym okresie, kobiety przechodzą mnóstwo badań w celu zapewnienia jak najlepszego rozwoju swojego dziecka. Czasami, w czasie rutynowej cytologii po potwierdzeniu ciąży, wykrywane są zmiany w szyjce macicy, co może wywoływać strach i obawy co do wpływu takich zmian na życie płodu. Jak wygląda profilaktyka i diagnostyka zmian przedrakowych i raka szyjki macicy w ciąży?

Rak szyjki macicy jest najczęściej wykrywanym nowotworem ginekologicznym w czasie ciąży, jednak w kontekście wszystkich zachorowań na ten nowotwór, kobiety ciężarne stanowią 1-3% chorych. Ten nowotwór jest przez bardzo długi czas bezobjawowy, stąd tak wielki nacisk na profilaktykę zachorowania, również w ciąży, kiedy to zaleca się wykonanie 2 badań cytologicznych. Należy pamiętać, że cytologia nie jest zagrożeniem dla płodu.

Jeżeli w cytologii znaleziono nieprawidłowe komórki, to postępowanie w takiej sytuacji zależy od konkretnego stopnia dysplazji komórek. Oprócz wyniku prawidłowego, po badaniu można otrzymać takie wyniki jak: LSIL (dysplazja niskiego stopnia), HSIL (dysplazja wysokiego stopnia), ASC-US (atypowe komórki nabłonkowe o nieokreślonym znaczeniu), ACS-H (atypowe komórki nabłonkowe, w których nie można wykluczyć dysplazji wysokiego stopnia) lub AGC (atypowe komórki gruczołowe).

W przypadku nieprawidłowych wyników u kobiet niebędących w ciąży, lekarze zwykle wykonują kolposkopię, aby dokładniej uwidocznić zmiany w szyjce macicy. Ponadto mogą je usuwać różnymi metodami, np. przez konizację. U ciężarnych, postępowanie w przypadku nieprawidłowości w szyjce jest inne.

Pacjentki z wynikiem ASC-US lub LSIL mogą zaczekać z dalszą diagnostyką i leczeniem do 6 tygodnia po porodzie, jednak zaleca się wykonanie powtórnej cytologii po porodzie. Lekarz może również w takim przypadku zastosować podobne leczenie jak u kobiet niebędących w ciąży.

U pacjentek z wynikiem ASC-H, ACG lub HSIL zalecane jest wykonanie kolposkopii z biopsją podejrzanych tkanek. Jeżeli po biopsji komórki okażą się być łagodne, to następna kontrola może odbyć się najwcześniej 6 tygodni po porodzie. Biopsja nie stanowi zagrożenia dla płodu i nie niesie za sobą ryzyka nadmiernego krwawienia.

Jeśli w wyniku badania biopsyjnego okaże się, że komórki są podejrzane, możliwe jest, że będzie wymagane usunięcie ich metodą konizacji. Wykonanie konizacji w ciąży jest zalecane tylko jeśli wykryta zmiana może mieć wpływ na przebieg ciąży i porodu. W innych wypadkach, takie usunięcie nieprawidłowych komórek przekładane jest na czas po porodzie. Najlepszym momentem ciąży na wykonanie konizacji jest drugi trymestr. Wykonanie konizacji u ciężarnej jest trudniejszym zabiegiem (w porównaniu do kobiet niebędących w ciąży) i wiąże się z ryzykiem krwawienia, stąd decyzję o wykonaniu takiej procedury podejmuje doświadczony ginekolog, podchodząc do każdego przypadku indywidualnie.

Jeżeli u pacjentki ciężarnej wykryto nowotwór szyjki macicy, to postępowanie zależy od decyzji lekarza prowadzącego i pacjentki. Zwykle nowotwory przedinwazyjne (ograniczone do szyjki macicy) mogą być leczone po porodzie. W przypadku nowotworów inwazyjnych leczenie musi zostać włączone w czasie ciąży; nie zawsze wiąże się to z jej terminacją, jednak dla dobra matki i dziecka, odpowiednia terapia musi być włączona jak najszybciej.

Każdy przypadek pacjentki ciężarnej ze zmianami w szyjce macicy jest traktowany indywidualnie, aby zapewnić jak najbezpieczniejszy czas ciąży, zarówno dla matki, jak i płodu. Dzięki nowoczesnym metodom leczenia, jest to możliwe, dlatego zachęcamy wszystkie przyszłe mamy do badania cytologicznego.