Na czym polega mammografia?

Badanie mammograficzne to jeden z podstawowych elementów profilaktyki raka piersi. Mammografia wywołuje jednak sporo emocji i wiele kobiet nie wie czego się spodziewać przed badaniem czy nawet się go boi. W tym artykule wyjaśniamy jak dokładnie wygląda badanie mammograficzne.

Mammografia należy do badań obrazowych piersi, które wykorzystuje promienie rentgenowskie. Aktualnie, mammografy wykorzystują stosunkowo niskie dawki promieniowania, tak by zapewnić jak największe bezpieczeństwo pacjentki. Dla porównania, standardowa dawka promieniowania otrzymywana w trakcie mammografii jest mniejsza niż w przypadku badań tomografii komputerowej, ale większa niż w przypadku zdjęcia RTG klatki piersiowej. Promieniowanie wykorzystywane w trakcie mammografii odpowiada 7 tygodniom promieniowania jonizującego, któremu jesteśmy poddawani na co dzień (tzw. promieniowanie naturalne, pochodzące ze skorupy ziemskiej, Kosmosu czy powietrza).

Badanie mammograficzne wykonuje się za pomocą specjalnego aparatu czyli mammografu, który standardowo wykonuje zdjęcia w 2 projekcjach (tzw. CC: głowowo-ogonowa i MLO: przyśrodkowo-boczna), które pozwalają na uwidocznienie struktury piersi. Aby uzyskać obraz jak najlepszej jakości, pierś zostaje umieszczona na specjalnej podstawce, a następnie gruczoł jest dociskany przez płytę kompresyjną. To „ściśnięcie” piersi może wywoływać ból, jednak jest to dość indywidualne- niektóre kobiety nie odczuwają żadnego dyskomfortu, a inne wiążą mammografię ze sporym bólem. Należy pamiętać, że mammografia, a co za tym idzie ewentualne nieprzyjemne odczucia z nią związane trwają zaledwie kilka minut.

Wykonane zdjęcia zostają następnie opisane przez lekarza radiologa i jeśli wykryte zostaną nieprawidłowości w strukturze piersi, zostaje ona oceniona według międzynarodowej klasyfikacji BI-RADS (ang. Breast Imaging, Reporting, and Data System). Stopnie BI-RADS są opisywane w następujący sposób:

• 0: zmiana wymagająca pogłębionej diagnostyki i dodatkowych badań obrazowych (np. USG, tomosyntezy czy rezonansu magnetycznego);
• 1: brak zmian (zarówno łagodnych jak i złośliwych);
• 2: zmiana łagodna;
• 3: zmiana prawdopodobnie łagodna;
• 4: zmiana prawdopodobnie złośliwa;
  • 4A: niskie prawdopodobieństwo złośliwości,
  • 4B: umiarkowane prawdopodobieństwo złośliwości,
  • 4C: wysokie prawdopodobieństwo złośliwości,
• 5: zmiana złośliwa.

Czasem dodaje się również stopień BI-RADS 6, oznaczający zmianę złośliwą potwierdzoną w biopsji.

Określenie stopnia BI-RADS pozwala na planowanie kolejnych działań diagnostycznych. Zwykle w przypadku stwierdzenia prawdopodobnie złośliwych zmian wykonuje się biopsję piersi, w celu stwierdzenia charakteru komórek budujących podejrzaną masę tkankową.

Mammografia jest badaniem obrazowym, które stosuje się głównie u kobiet powyżej 50 roku życia. Wynika to ze zmian w budowie strukturalnej piersi; piersi młodszych kobiet mają więcej tkanki gruczołowej, a piersi starszych kobiet mają przewagę tkanki tłuszczowej. Tkanka gruczołowa na zdjęciach mammograficznych ma jaśniejszy kolor w stosunku do tkanki tłuszczowej. Patologiczne zmiany również są jaśniejsze, co niesie ze sobą ryzyko przeoczenia różnych patologii w piersiach o budowie z przeważającą ilością tkanki gruczołowej.

Badanie mammograficzne to jak na razie jedyne badanie piersi, które ma udowodniony wpływ na obniżanie ryzyka śmiertelności z powodu raka piersi. Jak każde badanie ma swoje ograniczenia i wady, jednak korzyści jakie płyną w związku z regularnie wykonywanymi mammografiami zdecydowanie przewyższają ewentualne mankamenty.

Wszystkim Paniom w wieku 50-69 lat przysługuje darmowe badanie mammograficzne co 2 lata w ramach programu profilaktycznego na terenie Wielkopolski. Badania można wykonać w Ośrodku Profilaktyki i Epidemiologii Nowotworów im. Aliny Pieńkowskiej S.A. w Poznaniu, przy ul. Kazimierza Wielkiego 24/26 lub w mammobusie, który stacjonuje w różnych miejscowościach w Wielkopolsce. Na mammografię można umówić się dzwoniąc pod numer: 61 8 501327 (badanie w Ośrodku) lub 618557528, 618513077 (badanie w mammobusie). Wykaz miejscowości w których będzie stacjonował mammobus znajduje się pod adresem internetowym: https://openbadania.pl/calendar/mammobus