Łagodne choroby piersi

Kiedy kobieta wykrywa w swojej piersi guzek, jej myśli najczęściej wędrują do jednej diagnozy: rak. Tymczasem, niejednokrotnie okazuje się, że wykryta zmiana nie jest nowotworem albo,że należy do nowotworów łagodnych. W tym artykule opisujemy jakie łagodne choroby gruczołu piersiowego występują najczęściej.

Łagodne zmiany piersi możemy podzielić na trzy grupy:

• zmiany włóknisto-torbielowate;
• choroby zapalne;
• łagodne zmiany rozrostowe.

1. Zmiany włóknisto-torbielowate

Najczęściej występują u kobiet przed menopauzą. Uważa się, że duży wpływ na ich powstawanie mają zmiany hormonalne zachodzące w czasie cyklu miesiączkowego. Jak sama nazwa wskazuje, są to głównie torbiele z towarzyszącym włóknieniem tkanki. Sama torbiel to rodzaj guza wypełnionego płynem.

Włóknisto-torbielowate zmiany w piersiach dzielimy na dwie zasadnicze grupy ze względu na możliwości wzrostu, czyli proliferacji:

• Zmiany nieproliferujące, czyli typowe torbiele z włóknieniem;
• Zmiany proliferujące, do których zaliczamy hiperplazję nabłonkową i gruczolistość stwardniającą.

Proliferacja to proces namnażania komórek organizmu. W kontekście schorzeń włóknisto-torbielowatych, określenie „proliferujące” oznacza zmiany, które charakteryzują się zwiększeniem liczby komórek budujących zmianę, co sprawia, że mogą mieć bardziej dynamiczny wzrost. Natomiast zmiany typu nieproliferującego przebiegają bez namnażania komórek, przez co rzadko zmieniają swoje wymiary.

Zmiany nieproliferujące, czyli torbiele, są najczęstszym rodzajem zmian typu włóknisto-torbielowatego jakie obserwujemy. Zazwyczaj są one wieloogniskowe i obustronne. Wypełnione są wodnistym płynem, który może wapnieć i odznaczać się na mammografii. Ich występowanie nie wiąże się z ryzykiem powstania raka.

Hiperplazja nabłonkowa należąca do zmian proliferujących, to zjawisko w którym występuje nadprodukcja komórek przewodów gruczołów piersiowych (fizjologicznie są tylko 2 warstwy komórek w tej strukturze). Nasilona i atypowa hiperplazja może przypominać raka nienaciekającego i co ważne, jej występowanie 5-krotnie zwiększa ryzyko rozwoju nowotworu złośliwego.

Gruczolistość stwardniająca, również należąca do zmian proliferujących, występuje rzadziej niż torbiele czy hiperplazja, ale może przypominać raka, zarówno pod mikroskopem jak i palpacyjnie (mają twardą, ale elastyczną konsystencję). Jej występowanie może 2-krotnie zwiększyć ryzyko powstania raka piersi.

2. Choroby zapalne piersi

Procesy zapalne w piersi są rzadkie i co ważne, nie wiążą się one ze zwiększonym ryzykiem rozwoju raka. Najczęstszymi zmianami tego typu są: ostre zapalenie piersi, rozstrzenie przewodów mlecznych i martwica tkanki tłuszczowej.

Ostre zapalenie piersi, czyli mastitis, rozwija się zwykle jako skutek zakażenia gronkowcem złocistym przez przewody mlekowe, stąd najczęściej występuje ono u kobiet karmiących. Rozsztrzenie przewodów mlecznych to przewlekłe zapalenie niebakteryjne, które związane jest z zagęszczeniem wydzieliny gruczołu piersiowego; występuje zazwyczaj u kobiet między 40- 60 rokiem życia, które rodziły. Martwica tkanki tłuszczowej to zmiana wywołana przez uraz np. uderzenie. Może ona przypominać guza nowotworowego, ale z rakiem nie ma nic wspólnego.

3. Łagodne zmiany rozrostowe

Są to nowotwory łagodne piersi. Najczęściej spotykanymi zmianami z tej grupy są gruczolakowłókniak, guz liściasty i brodawczak wewnątrzprzewodowy. Choć są łagodne, to należy pamiętać, że są one nowotworami, więc nieobserwowane i nieusunięte mogą zmienić się w nowotwory złośliwe.

Gruczolakowłókniak jest najczęściej występującym nowotworem łagodnym piersi, którego szczyt zachorowania przypada między 20 a 30 rokiem życia. Objawia się jako pojedynczy, dobrze odgraniczony i ruchomy wobec otoczenia guzek. Uważa się, że za jego rozwój odpowiada wzrost wydzielania estrogenów, dlatego gruczolakowłókniaki mogą powiększać się pod koniec cyklu miesiączkowego czy w czasie ciąży, a zanikać po menopauzie.

Guz liściasty występuje rzadziej niż gruczolakowłókniak, jednak ma on większą tendencję do nabywania cech złośliwości (15% z guzów liściastych jest w pełni złośliwych). Co ciekawe, struktury tworzące zręb tego nowotworu tworzą charakterystyczne wyrośla w kształcie liści, skąd pochodzi nazwa tej zmiany.

Brodawczak wewnątrzprzewodowy jest najczęściej obserwowany u kobiet przed menopauzą. Zwykle jest niewielką, pojedynczą zmianą w obrębie przewodów mlecznych w gruczole, która objawia się wyciekiem z brodawki sutkowej czy zaciągnięciem brodawki.

Zmian łagodnych, które mogą występować w piersiach jest wiele, jednak należy pamiętać, że każdą zmianę w strukturze lub wyglądzie piersi należy zawsze zgłaszać lekarzowi i zbadać w celu określenia jej charakteru. Jeśli zmiana zostanie zdiagnozowana jako łagodna, nie należy zapominać o jej obserwacji poprzez regularne mammografie i badania lekarskie oraz comiesięczne samobadania piersi.