Jak leczymy stany przedrakowe szyjki macicy?

Powstanie raka szyjki macicy poprzedzają infekcja wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) oraz stany przedrakowe szyjki macicy. W większości przypadków organizm sam radzi sobie z zakażeniem i tym samym zapobiega powstaniu stanów przedrakowych i samego raka szyjki macicy. Jeżeli układ odpornościowy nie da rady zwalczyć infekcji, w szyjce macicy rozwijają się zmiany, które mogą przekształcić się w raka. Jak można je leczyć? Na to pytanie odpowiadamy poniżej.

Stan przedrakowy szyjki macicy to inaczej szyjkowa neoplazja wewnatrznabłonkowa (CIN). Zmiany tego typu można wykryć w badaniu cytologicznym. CIN ma 3- stopniowy system klasyfikacji (I- III); im niższy stopień tym łagodniejsza zmiana i mniejsze prawdopodobieństwo wykształcenia się z niej raka. Inna klasyfikacja uznaje, że zmiana CIN I to płaskonabłonkowa neoplazja wewnątrznabłonkowa niskiego stopnia (LSIL), a CIN II i III to płaskonabłonkowa neoplazja wewnątrznabłonkowa wysokiego stopnia (HSIL). Czasem wymagana jest dodatkowa diagnostyka zmiany aby upewnić się co do jej charakteru. Określenie stopnia zaawansowania tych stanów determinuje dalsze postępowanie.

Jeżeli w cytologii wykryto nieprawidłowe komórki to następnym krokiem w diagnostyce jest badanie kolposkopowe. W kolposkopii lekarz ogląda szyjkę macicy pod odpowiednim powiększeniem co umożliwia mu zlokalizowanie niepokojących zmian i ich ocenę wizualną. W trakcie tego badania można również przeprowadzić tzw. biopsję celowaną i pobrać wycinki podejrzanych tkanek, w celu potwierdzenia diagnozy.

Zazwyczaj przyjmuje się, że jeśli pobrane komórki mieszczą się w zakresie zmian niskiego stopnia (LSIL lub CIN I) nie wdraża się żadnego leczenia; są one ściśle obserwowane i jeżeli nabiorą bardziej agresywnego charakteru, podejmuje się decyzję o ich usunięciu. Takie działanie wynika z tego, że stany przedrakowe niskiego stopnia mogą zanikać.

Jeżeli wykryta zmiana jest wysokiego stopnia (HSIL lun CIN II/ CIN III) to wdrażane jest leczenie polegające na usunięciu zmiany. Stosowanych jest wiele metod przy usuwaniu stanów przedrakowych szyjki macicy, które dzielimy na metody ablacyjne (tkanka jest niszczona za pomocą np. niskiej temperatury) i pozwalające na wycięcie zmiany.

Jedną z metod ablacyjnych jest krioterapia, która polega na wymrażaniu chorych tkanek ciekłym azotem. Minusem technik ablacyjnych jest brak możliwości zbadania leczonej tkanki, ponieważ zostaje ona zniszczona. W metodach, w których zmiany są wycinane, fragmenty tkanki są ponownie badane pod mikroskopem w celu zbadania czy ich charakter nie jest bardziej złośliwy niż pierwotnie zakładano. Brak możliwości dodatkowego badania zmian sprawia, że metody ablacyjne są stosowane tylko w określonych przypadkach.

Metody pozwalające na wycięcie zmian są preferowanymi technikami leczenia stanów przedrakowych. Jedną z nich jest tzw. LEEP, czyli wycięcie podejrzanego fragmentu szyjki za pomocą narzędzia podłączonego do prądu ze specjalną pętelką na końcu. Pętelka tnie tkanki i od razu zapobiega krwawieniu w czasie zabiegu. Inna nazwa tej metody to LLETZ.

Kolejną tego typu metodą jest konizacja szyjki macicy; zwykle wykonuje się konizację „zimnym nożem” lub konizację laserową. Sama konizacja to zabieg, w czasie którego lekarz wycina stożek tkanki z szyjki macicy. W czasie konizacji „zimnym nożem” wycięcie tkanek wykonuje się skalpelem, a w przypadku zabiegu laserowego tkanki tnie wiązka laserowa.

Niezależnie od metody usunięcia stanów przedrakowych szyjki macicy, każda pacjentka jest pod ścisłą obserwacją po zabiegu, a w przypadku wycięcia zmian zawsze stosowane są środki znieczulające (miejscowo lub ogólnie).

Aby nie przegapić powstania stanów przedrakowych w szyjce macicy niezwykle istotne jest regularne wykonywanie badań cytologicznych, zwłaszcza, że nie są to zmiany które wywołują objawy. Wykryte stany przedrakowe mają praktycznie 100% wyleczalność, jednak należy pamiętać, że nieusunięte mogą przekształcić się w raka szyjki macicy, którego leczenie jest dużo trudniejsze.